Jinekolojik Muayene

JİNEKOLOJİK MUAYENE:

Evli yada bekar tüm kadınların ideali 6 ayda bir, en azından yılda 1 kez kadın doğum muayenesi olması hastalıkların önlenmesi, erken tanı ve tedavisinde çok önemlidir.Kontrol amaçlı muayenelerin adet bitimi sonrasında ve ilişkide bulunulmadan yapılması en doğru yaklaşımdır.Jinekolojik muayenede anamnez muayene kadar önemlidir.

Jinekolojik incelemenin ilk basamağı öykü almak, tıbbi deyimi ile anamnez almaktır. Bu aşama son derece önemlidir. Özellikle doktorunuza ilk defa muayene oluyorsanız anamnez doktorun sizi tanıması ve olası problemler ve tanı hakkında fikir edinebilmesi için son derece önemlidir.

Öykü alma sırasında doktorunuz ile aranızda bir sır ortaklığı oluşur. Öyküde doktorunuza vereceğiniz bilgiler sizin onayınız olmadan asla üçüncü kişilere iletilmez, dosyanızdaki ve kayıtlardaki bilgiler başkalarıyla paylaşılmaz. Buna eşiniz, anneniz, akrabalarınız dahildir. Genelde öykü alma ve görüşme muayenenin yapıldığı odadan başka bir ortamda olur. Bu sırada yanınızda muayeneye beraber geldiğiniz kişiler bulunabilir, bu sizin isteğinize bağlıdır.

Anemnez(Öykü):
Öykünün ilk aşaması kişinin bilgileri ile ilgilidir. Ad, soyadı, yaş, meslek, medeni durum, evlilik süresi, bekarlara cinsel ilişki varlığı sorgulanır.

• Adet düzeniniz. Adet kanamalarınızın kaç günde bir olduğu, kaç gün sürdüğü ve kanama miktarının nasıl olduğu,
• Son adet tarihinizin ilk günü,
• Son gördüğünüz adet kanamasının beklediğiniz zaman ve düzende bir kanama olup olmadığı,
• Ara kanamalarınız olup olmadığı,
• Adetler sırasında ağrı olup olmadığı,
• İlişki sırası veya sonrasında kanama,ağrı,yanma olup olmadığı,
• Vajinal akıntınızın olup olmadığı; eğer varsa süresi, miktarı, rengi, kokusu gibi ayırıcı özellikleri,
• Vajinal kaşıntı olup olmadığı,
• İdrar yaparken yanma,sık idrara çıkma gibi yakınmalarınızın olup olmadığı,
• Tüylenme varlığı,
• Genital bölgede herhangi bir kitle, şişlik, siğil gibi anormallik olup olmadığı,
• En son jinekolojik incelemenin ne zaman yapıldığı, bu incelemede herhangi bir tetkik (özellikle smear testi) yapılıp yapılmadığı, eğer yapıldıysa sonuçları, muayene sonrası konulan tanı ve verilen tedavinin ne olduğu sorgulanır.

Şikayetleriniz:

Doktorunuza muayene olmak için başvurmanızı gerektiren yakınmanızın ne olduğu ve bu yakınma ile ilgili gerekli olabilecek diğer sorular sorulur. Daha sonra obstetrik öykünüz alınır:

• Daha önce hamile kalıp kalmadığınız,
• Eğer hamile kaldıysanız bunların sonuçları (düşük, kürtaj, doğum vb),
• Daha önceki hamileliklerinizde yaşadığınız sorunlar (kanama, preeklempsi vb),
• Doğumlarınızın şekli (sezaryen, normal doğum) ve tarihi,
• Eğer sezaryen oldu ise bunun nedeni,
• Daha önceden kullandığınız doğum kontrol yöntemleri,
• Şu anda kullandığınız doğum kontrol yöntemi sorgulanır.

Daha önceki sağlık bilgileriniz sorgulanır:

Daha önceden tanısı konmuş kronik bir hastalığınızın varlığı, önceden herhangi bir ameliyat geçirip geçirmediğiniz, düzenli kullandığınız bir ilaç olup olmadığı, bildiğiniz herhangi bir alerjiniz olup olmadığı sorulur. Eğer başvuru nedeniniz gebelik ve takipleri ise yukarıdakilere ek olarak başka sorular da olacaktır.

Anamnez aşaması sona erdikten sonra doktorunuz siz ve yakınmalarınız hakkında gerekli bilgileri edinmiş ve kafasında olası tanıları ve tedavilerini planlamıştır. Bundan sonraki aşama muayenedir.

MUAYENE:

Muayene olmadan önce tuvalete gitmeli ve mesanenizi boşaltmalısınız. Muayene odasına girdiğinizde iç çamaşırlarını çıkartmanız, size verilen örtüyü üzerinize alarak jinekolojik masaya uzanmanız ve bacaklarınızı masanın özel yerlerine yerleştirmeniz istenir. Bu aşamada size bir hemşire yada görevli eşlik edecektir. Bu çoğu hastada endişe ve korkuyu azaltır. Bu muayene pozisyonuna "jinekolojik pozisyon" yada "litotomi pozisyonu" adı verilir. Bu pozisyon hem fiziksel hem de ruhsal açıdan gerçekten de rahatsızlık verici bir pozisyondur ancak jinekolojik muayene için en uygun yöntemdir.

Yıllık muayenenin amacı dış genital organlarla birlikte üreme sistemini oluşturan tüm organların pozisyon ve sağlık durumlarını değerlendirmektir. Muayene esnasında aklınıza takılan yada merak ettiğiniz soruları doktorunuza yöneltmekten çekinmeyin. Jinekolojik muayene 3 adımdan oluşur. Bunlar sırası ile dış genital organların muayenesi, spekulum incelemesi ve bimanuel muayenedir. Bekar ve genç kızlarda elle veya alet ile vajinal jinekolojik muayene yapılmaz. Göz ile gerekirse dış genital organlar değerlendirilir, karından (batından) bakılan ultrasonografi ile yumurtalıklar ve rahim izlenir. Gerek görülür ise rektal muayene yapılabilmektedir.

Dış genitallerin Muayenesi Mutlaka Yapılmalıdır:

Bu aşamada doktorunuz eldivenlerini giyerek dış genital organları inceler. Kızarıklık, irritasyon, akıntı, kist veya kitle, genital siğil (kondilom) yada herhangi başka bir anormallik olup olmadığını araştırır. Muayenenin bu kısmı birkaç saniye alır. Bu aşamada ağrı duyacak herhangi bir işlem olmaz.

Spekulum Muayenesi:

Kadının yaşına, doğum sayısına ve vagina yapısına uygun ebatta spekulum kullanılırsa ağrılı olmayan bir uygulamadır. Sadece spekulum takılırken vajinada bir dolgunluk hissedilir. Muayeneyi yapan doktorun yaklaşımı ve tecrübesi de çok önemlidir.

Spekulum muayenesi esnasında vajina duvarları olası lezyonlar, kızarıklıklar ve akıntı açısından incelenir. Aynı şekilde rahim ağzında herhangi bir yara olup olmadığı, akıntı varlığı, renk ve şekil değişikliği ve diğer anormal durumlar değerlendirilir. Enfeksiyon varlığı araştırılır. Eğer smear alınacak ise bu aşamada alınır.
Spekulum incelemesi ve smear alınmasından sonra spekulum vajinadan çıkartılır ve elle muayeneye geçilir. Burada doktorunuz eldiven giydiği eli ile iki parmağını vajinaya yerleştirir. Diğer eli ise karnınızın alt kısmında kasıklara yakın olarak bulunur. Buna bimanuel (iki elle) muayene adı verilir. Vajinadaki el ile iç genital organlar yukarıya doğru ittirilirken yukarıdaki el ile aşağı doğru bastırılır ve bu sayede organlar iki el arasında hissedilmeye çalışılır. Rahmin ebadı ve şekli, yumurtalıklarda kist-kitle varlığı, enfeksiyon belirtisi araştırılır.

Ultrasonografinin yaygın olarak kullanıma girmesinden sonra özel bazı durumlar dışında bimanuel muayene eski önemini yitirmiştir. Kitle ya da şiddetli pelvik enfeksiyonlardan şüphelenilen durumlar dışında bimanuel muayene günümüzde fazla kullanılmamaktadır.

Utrasonografi:

Vajinal ultrasonografide mesaneniz boş olmalıdır. Doktorunuz ince uzun bir çubuğa benzeyen probu vajinanıza yerleştirir ve rahim ile yumurtalıklarınızı değerlendirir. Ultrason kist, myom gibi kitleler hakkında çok değerli bilgiler verirken enfeksiyonlar konusunda çoğu zaman herhangi bir bilgi sağlamaz. Vajinal ultrasonografi adet kanaması sırasında yada diğer vajinal kanamaların varlığında da yapılabilir. Gebeliğin ilk 10 haftasında da ultrason incelemeleri de vajinal yoldan yapılabilir. Vajinal ultrasonografi ağrıya yada acıya neden olmayan, rahatsızlık vermeyen bir incelemedir.

Tüm bu aşamalar sona erdikten sonra doktorunuz tekrar giyinmenizi ve görüşme odasına dönmenizi ister. Bundan sonra size muayene bulguları hakkında bilgi verir. Tanısını söyler, gerekli gördüğü başka incelemeler varsa bunlar hakkında bilgi verir ve nerede ne zaman yaptırabileceğinizi söyler. Son olarak da tedavinizi planlayarak reçetenizi verir. Tedavi sonrası kontrol gerekiyorsa ne zaman gelmeniz gerektiğini söyler.

Jinekolojik muayene genelde rahatsızlık duymanıza ve stres yaşamanıza neden olan tatsız bir durumdur. Her kadın jinekolojik muayene masasına yatmaktan büyük sıkıntı ve gerginlik duyar. Bu durum tamamen normaldir. Doktorunuz ile aranızda bir güven ve rahatlık oluşmuş ise bu durumda yaşayacağınız rahatsızlık oldukça azalır.

Çorumda çalışan kadın hastalıkları ve doğum uzmanı jinekolog operatör doktor Sinan Özer olarak sormak istedikleriniz konusunda iletişim bilgilerim yoluyla bana ulaşabilirsiniz.